Verzetsman Jans Zwinderman

Jans Zwinderman was geboren op 2 juli 1918 in Gieten en groeide op in de Ambachtstraat.

Hij ging naar de ULO en werd gemeenteambtenaar. Hij kreeg banen in Gasselte en uiteindelijk in Sleen.

Op 1 februari 1939 werd hij opgeroepen voor de Militaire Dienst. Toen de oorlog in 1940 uitbrak was hij met zijn regiment in Zeeland, vlakbij Middelburg. Hij overleefde zware bombardementen. Op 25 mei 1940 mocht hij naar huis, met Groot Verlof. Hij ging in Sleen wonen en werken. Hij werkte daar vanaf 1 oktober 1942 als adjunct-commies ter secretarie bij de gemeente Sleen. Met ingang van 2 juni 1944 werd hij bevorderd tot commies (eerste ambtenaar). Hij stond goed aangeschreven en zijn capaciteiten waren goed, getuige ook het feit, dat hij vrij snel na zijn komst in de gemeente de rang bekleedde van 1e. ambtenaar, tevens waarnemend gemeentesecretaris. Hij werd commies-chef ter secretarie van de gemeente Sleen maar ook ambtenaar van de burgerlijke stand en had een bijbaan als secretaris-penningmeester van de Woningstichting Veenoord e.o. te Sleen.

In Sleen raakte hij in de oorlogsjaren dan betrokken bij het verzet. Zo hielp hij met het vervalsen van bonnen voor levensmiddelen, het verspreiden van illegale folders en kon mensen waarschuwen als er plannen waren voor arrestaties.

Door zijn werkzaamheden op het gemeentehuis kon hij inlichtingen inwinnen door gesprekken af te luisteren van de NSB-burgemeester P. ten Hoorn. Daar werd hij op 13 januari 1945, terwijl hij juist zijn oor weer aan de deur van de burgemeester had gelegd, opgepakt door de twee landwachten die bij die burgemeester op bezoek waren. Dat was overigens niet toevallig, want zijn naam was bij ondervragingen van anderen gevallen. Hij werd overgebracht naar het Huis van Bewaring in Assen. Op 17 maart 1945 werd hij met andere gevangenen op de trein gezet en kwam uiteindelijk terecht in het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Jans werd tewerkgesteld in Porta Westfalica, Schadeloh en kwam uiteindelijk in kamp Wöbbelin bij Ludwigslust terecht. Toen de Amerikaanse luchtlandingstroepen op 2 mei 1945 het kamp bevrijdden was het voor Jans helaas te laat. Hij was ziek geworden, was zwaar ondervoed, had dysenterie en kwam daaraan uiteindelijk te overlijden. Hij leefde nog 13 dagen waarvan de laatste vijf in het lazaret in Lübtheen. Zijn lichaam werd aldaar begraven op de algemene begraafplaats.

Volgens een briefkaartje aan het secretariepersoneel gaf zijn vrouw, mw. M.G. Zwinderman-Hoven met grote blijdschap kennis van de geboorte van hun dochtertje Aaltje Jantina Mappie op 26 juli 1945. Niemand kon toen weten dat haar man Jans inmiddels al overleden was......

Pas in oktober 1946 werd via het Rode Kruis definitief bericht ontvangen dat Zwinderman op 15 mei 1945, na vele ontberingen in diverse concentratiekampen in Lübtheen zou zijn overleden. Gemeente Sleen liet op 25 oktober 1946 een advertentie zetten in het weekblad voor de Nederlandse Bond van Gemeenteambtenaren die als volgt luidde: "Ons bereikte het treurige bericht, dat na een verblijf van ongeveer twee maanden in diverse concentratiekampen in Duitsland, op 15 mei 1945 is overleden op 26-jarige leeftijd te Lubtheen: Jans, Zwinderman, in leven, commies-chef ter secretarie der gemeente Sleen."

Jans Zwinderman was volgens de overlijdensakte nr.45 uit 1947 overleden op 16 mei 1945 in Lübtheen Duitsland. Op verzoek van zijn weduwe is hij uit Lübtheen opgegraven en overgebracht naar Nederland. Op 18 mei 1949 is hij herbegraven op de gemeentelijke begraafplaats in Gieten. Jans Zwinderman werd slechts 26 jaar.

Bron: Gemeentearchief Sleen 1817-1945 inv. nr. 931.309 en Oorlogsgravenstichting.